Dziewczyny bohaterki kultury umniejszania i wykluczania w filmie polskim 1946-1989

 

Analiza skali widoczności i sposobu postrzegania dziewczynek i nastoletnich dziewcząt w pro­dukcjach filmowych realizowanych w Polsce w latach 1946-1989.

 Książka jest pierwszym tego typu opracowaniem, w którym autorka starała się rozpoznać doro­bek kinematografii polskiej pod względem uwzględniania w niej małoletniej bohaterki, co miało na celu nie tyle ustalenie skali widoczności, czy raczej niewidoczności dziewcząt w wieku do 18 lat, równocześnie udokumentować znaną skądinąd praktykę kinematografii polskiej umniejsza­nia znaczenia kobiet niezależnie od jej wieku. Systemowe – co wynika głównie z poglądu twór­ców na płeć żeńską – zawłaszczanie przestrzeni kultury filmowej przez mężczyzn, za kamerą

i przed kamerą, przejawiało się nie tylko skupianiem nadmiernej uwagi na mężczyźnie, ale również nieadekwatnym podejściem do portretowania młodocianej bohaterki, gdy już przypo­mniano sobie że istnieje, co skutkowało brakiem wiarygodności. Pomysły na bohaterkę i fabułę w której osadzano ją, dokumentują faktyczną nieumiejętność zrozumienia kim jest i w jaki spo­sób faktycznie funkcjonuje dziewczyna nie tylko w polskiej kulturze.

 

Autorka nie miała na celu skupiać się na opisie fabuł, jako że jej celem była próba uporządko­wania informacji pozyskanych z materiału filmowego, jednocześnie namierzając na charaktery­styczne przypadki traktowania bohaterek, wpisujące się w powszechne podejście twórców do sposobu przedstawiania w filmach kobiet w ogóle, w każdym wieku.

- Dziecięce i nastoletnie bohaterki w filmie polskim doby PRL

- Paradoks przywileju

- Dziewczynki w cieniu nastolatek i rówieśników

- Fabularne produkcje pełnometrażowe, średniometrażowe (czas trwania minimum ok. 48 min.), seriale

- Średni metraż do 48 min.

- Filmy krótkometrażowe w których wątek odnoszący się do dziewczynek lub nastolatek jest mocno zaakcentowany

- Filmy krótkometrażowe w których dziewczynki i nastolatki występują obok chłopców, obdarzone podobną uwagą, jeśli chodzi o widoczność na ekranie

- Aktorki dziecięce i młodzieżowe o ustalonym imieniu i nazwisku, lub tylko imieniu lub nazwisku, obsadzone w produkcjach o których wspomniano na kartach publikacji

- Statystyki

- Lista filmów z lat 1946-1989, fabularnych pełnometrażowych, średniometrażowych (czas trwania minimum ok. 48 min.), seriali, zilustrowana kadrami prezentującymi dziewczynki i nastoletnie dziewczęta

Format 180x255 mm, str 490

Książka: Klaudia Ewelkana "Ozdoba, dopełnienie, wykorzystanie - polskich aktorek droga na ekrany"

 

W opracowaniu zaprezentowano próbujące zaistnieć w filmie w drugiej połowie XX wieku 30 kobiet, związanych z Polską. Z jakim potencjałem wybrane przez autorkę książki aktorki wprowadzone zostały do produkcji filmowych? Czy zatrudniono je ze względu na urodę, ich rolę dopełniającą w historiach mężczyzn traktując jako oczywistą – analiza dorobku aktorskiego to weryfikowała. Może przyszło im wystąpić w roli odważnie prezentującej swoje wdzięki, mając na uwadze odsłonięte strefy uznawane za intymne? W tym ostatnim przypadku ich zatrudnienie wynikać miałoby ze zgody na rozebranie się przed kamerą na potrzeby określonej sceny, choćby z gatunku najbardziej absurdalnych (inaczej: zbytecznych), mających wyraźny status uprzedmiatawiania kobiet. Ograniczony potencjał kinematograficzny Polski, dominacja bohatera męskiego w kinie, konkurencja innych aktorek, łącznie stają na przeszkodzie kariery, stąd w większości przypadków aktorkom przychodzi zadowalać się namiastką roli, często w filmach które nie mają potencjału do tego aby uznać je za wartościowe. Czy kobiecie, najczęściej atrakcyjnej, gdyż takim głównie proponowano role, przeszkadzało że traktowano ją jako Ozdobę w fabule filmowej? Szczególnie że z góry wiadome było że jej rola jest tylko kobiecym Dopełnieniem świata, w którym mężczyźni kreowali własne historie? 

 

306 stron.

Format 14,5x20 cm.

Kobieta w polskiej prasie filmowej w latach 1946-1969 - nowa książka

 

Kobieta w polskiej prasie filmowej w latach 1946-1969

Twarz, piersi, nogi i młodość – uprzedmiotowienie kobiet w „Filmie” i filmach promowanych na jego łamach

W służbie obyczajowości heteroseksualnej i utrwalaniu sztywnych norm płciowych

Stron 534, format 17,5 x 25,5 cm.

W swojej pracy stawiam na wyróżnienie poglądu mężczyzn na kobiety w popularnej polskiej prasie filmowej, dokonując analizy zawartości przede wszystkim czasopisma „Film”, jako że było ono najbardziej popularne i ukazywało się najdłużej.

Jednocześnie odnosząc się do czterech innych tytułów, czyli „Ekranu”, „Wiadomości filmowych”, „Kina” i „Magazynu filmowego”, stawiając w ich przypadku głównie na analizę ich okładek (tabele w końcowej części opracowania), poprzez usystematyzowanie podstawowych informacji jakie pozyskać możemy po ich przejrzeniu (podobnie uczyniłam w przypadku „Filmu”, odnosząc się jednak do tego czasopisma szerzej).

W tabelach stawiam akcent na rozpoznanie osób które prezentowane są na okładkach czasopism, ich wieku, jak również partnerów i partnerki występujących w filmach, do jakich odwoływano się przy okazji na okładkach. Uwzględniałam także, na ile udało mi się to rozpoznać, oficjalnych współmałżonków, lub współmałżonki, w dalszym ciągu mając na uwadze wyróżnienie wieku.

Płeć i wiek tym sposobem, to podstawowe kryteria podlegające analizie w tej części opracowania, wyodrębnione dokumentują znaną w sumie – tutaj na bazie analizy danych – specyfikę kultury heteroseksualnej społeczności, nad którą dominuje konserwatywne, dyskryminujące wręcz, postrzeganie płci i relacji. W przypadku czasopisma „Film” uwzględniam w końcu prezentowane, ale co ważne opisane (imię, nazwisko), zdjęcia wewnątrz danego numeru prezentujące pary złożone z kobiet i mężczyzn, jako bohaterki i bohaterzy filmów.

Odnoszę się także, jako że uchodzić muszą za specyficzne z punktu widzenia mężczyzn trzymających władzę nad czasopismami filmowymi, do fotografii kobiet na których prezentują istotne dla męskiego oka części swojego ciała, czyli przede wszystkim nogi, ale również występujące w ograniczonym zakresie ze względu na okres historyczny, dekolty, czy w końcu piersi. Kobieta prezentowana w czasopismach filmowych miała przede wszystkim podniecać redaktorów i czytelników płci męskiej, twarz z okładki nie spełniała w pełni oczekiwań, stąd na więcej pozwalano sobie na kolejnych stronach.

Prasa filmowa jest obecnie w zaniku, z powodu powstania konkurencji dla niej, w postaci nowej technologii elektronicznego zobrazowania treści. W okresie w którym dominowała na rynku, charakteryzowało ją nie tylko głoszenie informacji o produkcjach filmowych, autorach, autorkach tworzących je, w dużej mierze zapewniała rozrywkę heteroseksualnym mężczyznom, poprzez prezentowanie treści w której podstawowym walorem stawała się fotografia kobiety. Przy czym oczywiście, aby wzbudzała ona zainteresowanie, musiała mieścić się w normach oczekiwań, które wytyczała męska wyobraźnia.

 

Kobieta w pięciu filmowych odsłonach - o książce

W kolejnym eseju, odnosząc się do filmu, koncentruje się na analizie pięciu produkcji fabularnych z lat 1965-1985 (uwzględniając daty premier, nie zaś produkcji), skupiając na aspektach z reguły pomijanych w recenzjach.

 

 

 

Mamy więc oto Beatę (1965)

Mamy Annę (1968)

Mamy Agnieszkę (1973)

Mamy Madzię (1983)

Mamy w końcu Ewę (1985)

Kobiety w podróży. Jednodniowe wycieczki z Rzeszowa i okolic - Klaudia Ewelkana

 

Praktyczny przewodnik turystyczny, przybliżający liczne atrakcje, przede wszystkim (jako że są wyjątki) regionu południowo-wschodniej Polski, Rzeszów i okolice traktując jako miejsce z którego rozpoczniemy i w którym zakończymy podróż. Opracowanie dedykowane jest przede wszystkim kobietom, stawiających  na kolej jako środek transportu, w potrzebie dotarcia do wybranych atrakcji turystycznych. Autorka przewodnika zaproponowała 35 wycieczek, koncentrując się na praktycznych poradach – czym, skąd i gdzie wyruszyć i dotrzeć w miejsca, które zdołamy osiągnąć w ciągu jednej doby. Tekst uzupełnia 156 zdjęć i 44 mapki, dzięki którym łatwiej będzie przygotować się do wyjazdów, orientując jednocześnie w tym, z czym zetkniemy się podczas wyprawy. Opracowanie ma 134 strony.

 

Kobieta w pięciu filmowych odsłonach - Klaudia Ewelkana

 

Kobieta w roli pierwszoplanowej w polskich filmach fabularnych. Analiza pięciu produkcji które miały premierę w latach 1965 – 1985. Opracowanie ma 62 strony.

Selfie Girl Photo Album - Klaudia Ewelkana

 

Black And White Photos

170 gsm paper

Vintage photo effects

22 pages

 

Girl Photo Album Black And White Photos - Klaudia Ewelkana

 

170 gsm paper

Vintage photo effects

Monochromatic photos

22 pages

 

W dolinach cienia

 

Głupią być. Jakże wtedy łatwo żyć. Czuję – minął już czas, gdzie wynajęłam go dla przekonania mnie o tym. Pohamuj się z określonym odbieraniem rzeczywistości, bo zwariujesz. Czekać? Wieczorem, rano, w południe, próbując nakarmić niepokój. I wchodzę w podziemie, tkwię w nim, tam odrzucone, czy te, co same odsunęły się w cień. Czuję, że coś nas łączy. Czują to również one. Uwalniam tych z góry od siebie, widzę ich żal, za moim ciałem. Reszta mnie, dla nich nieistotna. Zanim wrzuciłam rzeczy w plecak tego dnia, drążyły głowę myśli dni minionych. Który to już raz?

 

 

 

 

Motyw homoseksualnej relacji kobiet w filmach reżyserek

Popularyzatorskie opracowanie, w którym autorka przybliżyła, poddając analizie (krótko je opisując), ponad 250 filmów wyreżyserowanych przez kobiety, z wyraźnie nakreślonym motywem homoseksualnych relacji kobiecych. Pod pojęciem „homoseksualna relacja” kryje się najczęściej romantyczne, czy też seksualne powiązanie kobiety z kobietą, niezależnie od tego jakiej były orientacji psychoseksualnej. Relacja lesbijska to tylko pewien procent pośród prezentowanych kontaktów, w których dochodzi do powiązania ze sobą bohaterek płci żeńskiej. Rozpowszechniany bezmyślnie termin „filmy lesbijskie” przy opisywaniu produkcji w których kobiety łączą się ze sobą romantycznie, czy też także seksualnie, to heteronormatywne uproszczenie które zakłamuje obraz owych kobiecych relacji, jakie same w sobie są homoseksualne, gdyż w relacji tej odnajdujemy osoby tej samej płci, ale jednocześnie tylko w części lesbijskie, czyli takie, w której bohaterkami uczyniono kobiety homoseksualne. Za próbą analizy dorobku kobiet reżyserek, stała potrzeba ustalenia jak bardzo ich pogląd (uwzględniając ich współpracę z innymi osobami, najczęściej ze scenarzystkami) na relacje kobiece różni się od poglądu na ten temat mężczyzn. Autorka przede wszystkim próbowała ustalić status psychoseksualny reżyserek, aktorek, i bohaterek filmowych, odnosząc się do pewnych cech tych ostatnich, a także sposobu w jaki prezentowano je w filmach. 

 

 

Pola Raksa (Apolonia Raksa) Adaptacja i normy

Symptomatyczne, że krótkie liczne wspominki o Poli Raksie w polskiej prasie, czy też w internecie, bazować muszą na tym co przeszłe, zaistniałe głównie w prasie filmowej i regionalnej lat 60/70 XX wieku, gdyż bohaterka w przeciwieństwie do innych aktorek w jej wieku, lub zbliżonym, z jakiegoś powodu postanowiła odciąć się od świata, uniemożliwiając tym sposobem dotarcie do niej w celu pozyskania informacji o sobie. Czy pisząc o Poli Raksie namierzać w takim razie na kompleks przemijania? Może na niechęć do publicznego konfrontowania się z pytaniami o sprawy uchodzące za prywatne, przykładowo nieudane małżeństwo, relacje z innymi mężczyznami, czy też przykładowo o stosunek do totalitarnego systemu (czyli PRL-u), z którym ułożyła sobie całkiem poprawne stosunki? A gdyby jeszcze ktoś zaczął wyjaśniać w rozmowie z nią jak bardzo okazuje się być normatywna, odnośnie relacji płciowych, stosunku do wierzeń, gdzie okazuje się być typowo polska, odnośnie tzw. wartości chrześcijańskich (religijne dogmaty), a „nowe”, po wyrwaniu się z „rzeczywistości” którą współtworzyła, nie zaprzątając sobie głowy „innością”, przedstawi, w ramach odpowiedzi na pytania „niestandardowe”, jako nienormalność – nienormatywność płciowa, w tym kulturowa, relacje płciowe, nieheteroseksualne orientacje seksualne, należałyby przykładowo do czołówki tematów, przy których by poległa… Potraktować „wątpliwości” przy charakteryzowaniu człowieka, czyli Raksy, w formie naturalnej przymiarki do krytycznego spojrzenia na jej żywot, stawiając zarzuty? Czy uwzględnić zaledwie prawo do dyskusji o niej – tworząc kolejne bezbarwne podsumowanie? Tak, to wszystko na co namierzam powyżej, można przypiąć do praktycznie każdej aktorki, czy każdego aktora z Polski, szczególnie z czasów gdy Raksa funkcjonowała zawodowo i udzielała się na różny sposób społecznie – taki „urok” konwencjonalnych świadomości budujących cywilizację w której wyłącznie je i ich się uwzględnia. 

 

 

 

Motyw kobiety transseksualnej w filmie

W opracowaniu autorka koncentruje się na zagadnieniu widoczności kobiet transseksualnych w filmach fabularnych. Zawarto w nim informacje o produkcjach, których liczba przekracza 1000, prezentując pośród nich w większości takie, które nie są szerzej znane, na rynku polskim, właściwie wcale. Autorka przesiała przez gęste sito powszechny pogląd na temat „zmiany płci”, przede wszystkim w kontekście transseksualizmu. Analiza pozyskanego materiału przyniosła wyniki, dzięki którym możemy dowiedzieć się w jaki sposób zapatrywano się na transseksualizm w filmach fabularnych, pełnometrażowych, serialach, w kilku przypadkach zbiorach krótkometrażowych produkcji, zetkniemy się z odwołaniem do twórczyń i twórców dzieł filmowych, aktorek i aktorów które i którzy odgrywały, odgrywali, kobiety transseksualne. Formułowane krytyczne opinie, mają na celu uwidocznić poziom patologicznego podejścia do postrzegania zagadnienia, do którego autorka odwołuje się w swojej pracy. Emisja przywołanych w książce produkcji filmowych, zamyka się w latach 1954 – 2020. Pokrótce zapoznamy się z historią zjawiska transseksualizmu, z odwołaniem przede wszystkim do rynku krajowego, w tym przypadku autorka postawiła na zaprezentowanie nieznanych szerzej faktów.

                          

Spis treści:

Wprowadzenie

Transseksualizm

Transseksualizm w Polsce

Przemysł filmowy wobec transseksualizmu

Ciekawostki filmowe w kontekście transseksualizmu

Bzdury polskich recenzentów i recenzentek

Paradoks wizerunku

– Fałszerstwa podszywających się

– Wykorzystywanie zliberalizowanych przepisów prawnych

Pogląd na kobiety transseksualne w filmach

Homoseksualni mężczyźni, homoseksualne kobiety, transwestyci, o kobietach transseksualnych

Realizm w przedstawianiu postaci kobiet transseksualnych

„Kobieta transseksualna” – obelgą

– Obrażone kobiety cisseksualne

Mężczyźni udają kobiety

Filmy fabularne i seriale

Nie wszystko poddać można ocenie…

Erotyka i pornografia – a transseksualizm

Lista aktorek i aktorów odtwarzających kobiety transseksualne w produkcjach filmowych

Tabele

Lista produkcji filmowych w trakcie realizacji

 

 

 

Za daleko za blisko

 

Zepchnięta na margines, młoda kobieta konfrontuje się z poglądami ludzi na jej temat. Pozorne tolerancję i przychylność, odczytywane przez nią, przymierza do potencjału własnego życia, zmuszając się do ugodowości lub twardo oponując w imię walki o swoją godność.