środa, 8 października 2025

Nagrodzone za płeć, przebrani w płeć. Konfrontacje kultury filmowej PRL z kobietą i kobiecością

 

Pierwszy człon tytułu opracowania Nagrodzone za płeć uwzględnia przywilej kobiet do określonych zachowań seksualnych w homofobicznej polskiej kulturze, czyli filmową otwartość na relacje seksualne kobiet z innymi kobietami, które wbrew powszechnemu przekonaniu nie są „lesbijskie”, ale tylko homoseksualne, adaptowane przez heteronormatywne wyobrażenia o seksualnej relacji w której występują wyłącznie kobiety. Innym szczególnym przywilejem kobiet jest dowolność w kształtowaniu swojego wizerunku, w czym mieści się dostęp do jego kształtowania z uwzględnieniem wyłączności. Przypisany przywilej sięgania po garderobę, obuwie, szeroko rozumianą galanterię, z uwzględnieniem kroju i koloru, skutkuje obowiązkową karą dla mężczyzn, jeśli zechcą do tego przywileju zbliżyć się poprzez sięgnięcie po to co bezwzględnie kulturowo przypisano tym pierwszym. W filmie uwzględnia się w tej sytuacji wyłącznie zrozumienie dla dowcipu, kampu, dragu, jako że wpisane w status kobiety przedmioty i zachowania w połączeniu z mężczyzną odbierane mogą być wyłącznie jako karykatura, która winna „parzyć” z samego faktu patrzenia na nią. Tym sposobem docieramy do drugiego członu tytułu Przebrani w płeć, przywilej „przebrania w płeć” dotyczy oczywiście szczególnie mężczyzn, na określonych warunkach (stawianie na dowcip lub przekonywanie że to on winien odgrywać transkobietę ze względu na jej częściowy status biologiczny), z różnych zresztą względów, zarządzanie światem, stąd kulturą, osadzimy tutaj w kategorii podstawy przy budowaniu opinii na temat różnych kwestii, w tym seksualności i wizerunku. Nie zauważa się, że ów „przywilej” mężczyzn, nie ma wcale pozytywnego wydźwięku, po prostu łatwiej wyśmiać kobiecość osadzoną na mężczyźnie (z pozoru poważne filmy o transkobietach w tym przypadku są raczej dowodem na pogląd twórców i aktorów na nie – negatywny), dlatego z tego korzystają – to nieformalna (nienazwana, nieodczytana) walka z ewentualną perspektywą uznania „kobiecości” w wydaniu męskim za normę. Format 145x200 mm, str. 196.


Przewodniki z serii "Kobiety w podróży"